english/ελληνικά:
Collective Statement of Total Army Objection
.
They call us to serve the world of authority, militarism, nationalism, patriarchy.
They mailed us countless letters. They called us from all competent offices. They summoned us, fined us and brought criminal charges against us. And once more all over again … Police, conscription bureaus, tax collection offices, district attorneys, municipal registries and other “charitable” institutions of the greek state, they all reminded us, warned us, threatened us, sentenced us, charged us and “compelled us” to “serve the country”. The greek army, a death machine of hierarchy and enforcement, invites us to its thorny embrace. To be trained on how to kill and how to be killed “in a noble fashion”, of course not for our needs and values, but for the ones of those “above”. We thank them for not excluding us from their murderous and antisocial plans, but we object!
We object
…to the barracks imprisonment, individualization, fear, silence and militarism. We object to being drafted in the greek army under any capacity whatsoever. At the same time our objection is also a stance against all kinds of authoritarian relations and values that regulate society. We serve no apparatus that stands for relations of inequality, hierarchy, enforcement and submission. The army, a structure that is inextricably linked to the existence and functioning of the nation state and of capitalism, is one of the pillars of the production and reproduction of authority and artificial segregations. The values of this world, hostile to us, are not only contained in the barracks and are not only enforced upon the conscripts. From the barracks, the permeate society in a process of continuous interaction. The process of “drafting” and “military service” constitutes one of the visible bridges between army and society. Consequently, since the army does not end when the military service is over, our stance cannot be anything but total, unmediated, intransigent and continuous.
Total, because we object to the philosophy and all the institutional, ideological and repressive precepts that the army stands for. We don’t just object to one aspect of it. That is why we consider all kinds of alternative civilian service, any kind of negotiation with the military services, all kinds of efforts to “remedy” or beautify a killing machine, as an inadequate attempt to deny it.
Intransigent, because we believe that our objection is not a right to be granted, but a conscious choice of opposition against military commands. A stance that reflects our position regarding any liberation struggle as well. The clash with the civilization of authority, its guardians and the violence of its apparatuses, is a prerequisite for individual and social liberation. In a parallel manner, the widespread liberating social antiviolence, set free from pacifistic dead ends, is an integral part –not an end in itself– of the process of transforming society.
Unmediated, because we don’t expect any kind of promotion by the mechanisms of spectacle and the manipulative lenses of Mass Media. We establish and diffuse our every move in line with horizontal social relations, movements of resistance and solidarity, streets and neighborhoods. That’s why we object to this world of images, mediation, organized lie.
Continuous, because we believe that for as long as there are nation states, classes, regimes and leaders, for as long as artificial discriminations, oppositions and antagonisms exist, the army will exist too. Until the final abolition of exploitation of man by man, until the final abolition of the state organisation of societies, our objections and our struggles will be constant and ever present.
Collectively…
… because summoning by nature carries the element of individualization. The strictly personal draft document separates conscripts from the rest of society and anything that coheres their lives, in order for them to partake in camp life. We collectively object so that we can destroy this separation at its cradle, by negating the false personal nature of the draft and by putting forward, via our own decision, the collective and social character of our action. By asserting solidarity, mutual aid and collective resistance against repressive methods like criminal prosecutions and financial bleeding, methods which form part of a new repressive strategy that the greek state is introducing and of which the army is the avant-garde. Long before the escalation of the economic plundering of society, the Ministry of Defense and the Ministry of Finance charged, indiscriminately, with unbearable administrative fines all those who refused to show up for military service. During capitalist crisis, according to the greek state, “lack of patriotism” costs 6.000 euros and the “national duty” is merged with tax collection statements.
Nation – State – Army: A waltz for three
Nations are imaginary communities of capitalist societies.
Even though, according to the propaganda, they are presented as inherent and eternal “ingredients” of human nature, the reality is quite different since they are less than two and a half centuries old. Up to the 18th century, the word nation, as far as it existed, was an insignificant or even pejorative term used in reference to small social groups irrespective of origin, language or religion.
They gained their contemporary meaning at the end of the 18th century (in the epoch of the American and French revolutions), thus forcing human communities to set territorial boundaries and homogenize as regards their characteristics (cultural, linguistic, religious etc.). They helped not only overthrow of the old empires, but also brought the bourgeoisie at the steering wheel of the modern state, perpetuating in this way the suppression and segmentation of “those below”. Occasionally, as it is also the case with Greece, tones of blood had to be shed and bones piled in huge heaps so that the “others” and those “different” would either be assimilated or just disappear. In this process, the armies had, and still have, the leading role.
Nationalism, an ideology that attempts to identify politics with ethnocentricism, is basically a proposition put forward by state and capitalism; it is a well tested and successful tool that rulers have used in order to disorientate and subdue the suppressed. The inconceivable disasters that nationalism brought upon humanity, during the 20th century alone (such as the nazi atrocities or the numerous bloodthirsty dictatorships worldwide), are labelled “extreme deviations of certain sick minds”. In this way they try to cover up the fact that authority does not consider such sick minds and their followers as an “extreme”, but as a straightforward systemic option, which the army is always ready to serve. This is something that is becoming more and more apparent these days…
Army: Guardian of nation and state – Enemy of societies
The greek army –like every other army– is a killing and repressive machine. It is a centralized pillar of state violence, without which the dominant economic and political elites would be doomed. Ideologically, it forms a nodal terrain of constitution and diffusion of militaristic and nationalist values. Values that, through mandatory military service, create scope for the reinforcement of army-based pedagogy of social consciousness. Ruthless discipline to humiliating commands of an absolute hierarchy-of-uniforms extend the levels of submission to social and class hierarchy of an unequal society. The severe uniformity of appearance and conduct breeds hatred towards anything different. Patriarchy, with all its sexist and prejudiced manifestations, legitimizes the indescribable superiority and tyranny of men and physical force. And of course, there is nationalist frenzy, with its ethnoracist hatred and chauvinist prattling that adore state authority and despotism (there is no better shelter for the extreme right and nazi rhetoric…). It’s nationalism itself that never showed any moral hesitation when silencing and wiping out the hundreds of soldiers that committed suicide (and still do) at the greek barracks. All these synthesize an authoritarian civilization that is both by nature and choice hostile towards anything liberating. And all these create an intertemporal mosaic that explains why we, in our turn, both by nature and choice, object to serve this civilization…
A murderer’s profile…
Since the creation of the greek state, the history of the army is branded with the blood of millions of people killed for the benefit of the greek ruling class and its international allies. The part that the army played – especially during the first 150 years since the foundation of the greek state – has been crucial and manifold. There is no example of a government (be it royal, monarchic, fascist or democratic) that managed to stay in power without the support, or at least the tolerance, of the army. The army has played an important part in an unaccountable number of seditions and coup d’états (the most prominent example being the 1967-1974 junta), in the dethroning and enthroning of leaders, in cases of major political decision making, in wars of expansion, in the process of ethnic cleansing. It has also had a major role in the ruthless suppression of civil revolts, labor and social struggles, in imposing the death sentence, in the creation of concentration camps for dissidents, in their torturing or in establishing deserted islands as places of exile. At the same time, it formed alliances and collaborated with foreign armies, joined NATO and took active part in various military operations that all had to do with give and take bargains of greater geopolitical interests. (Ukraine in 1919, Korea in the 50s, Yugoslavia in the 90s, Afghanistan in 2003, Libya in 2011 etc.). We should not leave out the constant warfare against the impoverished waves of migration caused by these same armies, a warfare that includes assassinations, arrests, tortures, imprisonment in concentration camps that the state has constructed along its land and sea borders. The greek army has been the most cynical tool of conquest, preservation and administration of power, consolidation of capitalist machinery through the suppression of “those below”; ultimately the army has been the enemy, and not the guardian, of society. There is no way we will offer any kind of service to the dynasts of the past, but most importantly of a very critical present…
Crisis as a “national” event: a useful distortion
One of the clearest ideological choices of the regime, in order to handle today’s crisis, is its inclusion in an ethnocentric narration. Capitalist crisis – a process of violent plundering, subjugation and coercion of “those below” unfolding not only in the greek state but in many other as well – has been presented, ever since it began, by both political and economic authorities, as a “national disaster and hardship”. In one voice, greek ruling class, mass media, E.U., even the economics-based technocrats of the IMF, from the beginning, they all rushed to proclaim that “crisis affects greeks” and not that both greek and foreign masters seize upon the poor (both indigenous and migrants). As a consequence, we are faced with a generalized revival and intensification of nationalism, both at the ideological – where national ideals form the basis of almost every argumentation (without the exception of the “anti memorandum voices of the left”) – and political level – with the formation of “national salvation” governments (the first one had a banker as a prime minister) and the institutional entrenchment of extreme right or nazi groupings that shape the political agenda.
As a consequence, ethnocentricm defines social/class relations in a multitude of ways. On the one hand, it imposes gross and artificial communities of a national character: “all Greeks” suffer, regardless of the fact that some suffer and die while others “suffer” and get rich by exploiting the rest. On the other hand, it alienates “those below” from each other and undermines the extension of solidarity: “crisis affects all greeks”, even if some of us have more in common with the millions of unemployed and dispossessed in e.g. Spain or Italy, than e.g. with greek industrialists and shipowners.
And finally, it redirects the rage of the suppressed from the the upper classes to their own ones: the poorer and most exploitable strata, migrants, become the new “national enemy” (while other social or resisting groups will soon follow) that is either marginally framed under conditions of social crisis or demonized with a variety of tricks, like the nazi invention of collective responsibility.
The statements of the minister of finance in 2011 inaugurated the new set of ethics for a plundered society: “we are at real war”, thus blurring – and in most cases nationalizing –“who is attacking whom”. And when social and class warfare is propagated as “national”, then society is summoned by its own enemy to “line up” to his ranks and militarism is being promoted in order to become the most basic characteristic of society.
Militarism: a recipe for the suppression, discipline and control of society
The military dimension of crisis, in its systemic aspect, has a pious hope: a subdued and obedient society that complies with the commands of “those above”, exactly as political leaders and Mass Media dictate. A “war of all against all”, that is increasingly becoming a “war among the poor” (for the long-living of bosses). The hordes of police units at the squares and the streets, official and unofficial armed militias of nazi enthusiasts, migrant-hunts, concentration camps, walls, fences and barriers at the borders and around neighborhoods, growing fear that is being imposed, the dictates of politicians and mass media for “obedience” and “loyalty” to this scene of death that they set. All these, in combination with the ever growing espousal, by parts of the population, of physical strength, discipline, chauvinism, intellectual poverty, misery of uniformity, are snapshots of the new social model that is being promoted. The army could have nothing less than a central place in this model, since the military is in fact the functional template of such a world. Militarized society is the system’s proposal when faced with the danger of a revolted society that will openly defy it.
Systemic crisis and the army
The endogenous crises and contradictions of the state/capitalist model create an environment of fluidity and systemic instability, that intensifies war –by all means– against “those below”. The army has always been the defender of dominance and the enemy of every struggle for social liberation. There is no sign whatsoever that this is not the case during the current crisis. On the contrary…
The army’s new military dogma: internal suppression and policing
Capitalism, impoverishing western societies, has no illusions: states are no longer in danger only of other states, but also of the liberating insurrections of their own subjects. In this way, they plan their wars not only outside their borders but also inside. Systemic projects such as the NATO report “Urban Operations 2020” (Military Operations in Urban Territory) are symptomatic.
So, the “neutral and “defensive” greek army has been, for years now, upgrading and organizing its institutional and operational contribution in the suppression of “internal enemies”, side by side with all sorts of police units. The “NATO’s New Strategic Concept 2020” provides clear guiding lines to national armies and the present and future militaristic ideology. Apart from “external enemies”, militarists now also focus on the so called “asymmetric threats” that can develop within NATO countries. They believe that “social confrontations”, “economic hardship”, “migration outbreak”, “climate changes” can give birth to these “asymmetric threats”. In reality, greek army (that is already collaborating with Frontex in policing and eliminating migrants at the borders or is part of an invasion or occupation force abroad) is preparing to join in the suppression of struggles and people within the greek territory, alongside with the greek police, the european army (Eurogendfor) and the mixed NATO units located in every state of the “alliance” (Battle Groups).
For faith and… bourgeoisie
One of the greatest and most lucrative sectors of the capitalist system is war industry. Armies play a major role in the accumulation, circulation and destruction of capital, in the creation and overcoming of crises (as in 1929 worldwide economic recession, that was overcome only through the mobilization of war industry and the outbreak of World War II) both at war and peace: armaments, operational expenses, arms industries, all these set the tempo for a party of colossal economic magnitudes, that determine both the fiscal policies of the states and some of the most profitable private capital investments.
The greek army is an illustrative example: in periods of capitalistic growth, it played a central part in formal and informal economy by managing tens of billions of euros (at least officially), sums of money that were totally disproportionate compared to both the relatively limited GDP of a small EU state and the notorious “dangers” that it had to face. While today, the “guardian” of a bankrupt society works for the protection and strengthening of local bosses either by entering in wider geostrategic alliances (such as NATO’s redistribution of libyan economy, after the fall of the Gaddafi regime, or like the case of the cypriot EEZ) or by implementing neoliberal commands for its own structural reconstruction.
These strategies are constantly supported and fuelled, and vice versa, by the neo-nationalistic and militaristic ideologies promoted in the midst of crisis. Moreover, it’s proper that this relation is not confined within the borders of the state: greek militarism (like the one of every other nation) is not only reinforced by greek nationalism but also by “rival” ones. And they are mutually underpined and feed off each other to the disadvantage of societies in every state and every nation…
Our objections are our lives
In these times that we live in, it is a desideratum for “those below” to generalize their objections to every single aspect of the tyranny of “those above”. Our objection takes an active stance not only at present but also for the days to come. We will never turn against “those below”, those who walk or will walk at the path of revolt, the suppressed or dispossessed (native or just happening to have been born at other side of the border), those who migrate or starve to death by dominant choices. We could never join the ranks of our class and social enemy: of state and capitalism. This is why it is equally out of our order of things when the suppressed support the organized armed forces of their oppressors, namely when they join the ranks of their real enemies. The army, the police and every militaristic sect form parts of the dominators’ apparatus. The borderlines are bloody slashes on the body of the planet.
The generalization of social objections is still in the beginning and it will intensify as the oppressed start to know themselves better, their class and their real enemies; and further on, insofar as they decide to take position in the social/class struggle. Already, some early moves trace their possibilities: widespread civil disobedience to any predatory measure, mass refusals to pay off debts, escalating spirit of confrontation in the streets against the defenders of injustice, rising social aversion to political parties and mediators, strengthening of radical and self-organized projects, horizontal assemblies of workers and unemployed, propagation of solidarity, mutual aid and self-organization in both social and political activities but also at the neighborhoods. And this is just the beginning.
Two worlds in conflict
As anarchists–antiauthoritarians we don’t integrate ourselves in any artificial community and we are not defined by national delusions. On the contrary, we assert our self-definition on the basis of our individual and social choices, our struggles and our values of freedom, equality and solidarity. Our bodies are neither expendable material for capitalist plans, nor quantifiable for any big or small national idea. Our bodies are not some militarists’ pawns, they neither constitute any unified mass nor blindly obey “orders from above”. Our bodies cannot be walled by any military campsite. On the contrary, they function in a way inseparable from our thought, ideas, conscience, struggles for a society of freedom and not a prison society, for a society of equals amongst equals and not a society of leaders and hierarchy, for a society of communities and not a society of proprietors. We detest individualization and mass uniformity, manipulation, alienation and cannibalism, processes by which authority loves to mould useful subjects. Therefore, we could never have ourselves to the disposal of any general, minister, nation, country, of the world of authority.
Our world is that of solidarity, self-organization, resistance and counter-infrastructures. A world of unhindered creativity and expression, of processes and social relationships that are alive, of horizontal assemblies at squares, neighborhoods, amphitheaters, squats. Let bosses, militarists and fascists lock themselves up at the military campsites.
We are not food for their wars and armies
They may neither count on us
December 2012
Alexandros Karakostas/Kostas Karas/Dimitris Niotis/Zacharias Ousoultzoglou/Lazaros Petrakis
______________________________
Συλλογική δήλωση ΟΑΣ
Μας καλούν να υπηρετήσουμε τον κόσμο της εξουσίας, του μιλιταρισμού, του εθνικισμού, της πατριαρχίας.
Μας ταχυδρόμησαν αμέτρητους φακέλους, μας τηλεφώνησαν από «αρμόδιες υπηρεσίες», μας παρέδωσαν κλητεύσεις, πρόστιμα και ποινικές διώξεις. Και ξανά από την αρχή… Αστυνομίες, στρατολογίες, εφορίες, εισαγγελίες, δημοτολόγια και άλλα «ευαγή» ιδρύματα του ελληνικού κράτους μας υπενθύμισαν, μας προειδοποίησαν, μας απείλησαν, μας καταδίκασαν, μας χρέωσαν και μας «υποχρέωσαν» να «υπηρετήσουμε την πατρίδα». Ο ελληνικός στρατός, ένας μηχανισμός θανάτου, ιεραρχίας και επιβολής, μας καλεί στην ακανθώδη αγκαλιά του. Να εκπαιδευτούμε στο πώς να σκοτώνουμε και πώς να πεθαίνουμε «ένδοξα», όχι φυσικά για τις δικές μας ανάγκες και αξίες, αλλά για αυτές των «από πάνω». Τους ευχαριστούμε που δεν μας εξαίρεσαν από τα δολοφονικά και αντικοινωνικά σχέδιά τους, όμως εμείς αρνούμαστε!
Αρνούμαστε…
…τη φυλακή των στρατοπέδων, την εξατομίκευση, τον φόβο, τη σιωπή και τον μιλιταρισμό. Αρνούμαστε να καταταγούμε στον ελληνικό στρατό, σε οποιοδήποτε πόστο. Ταυτόχρονα, η άρνησή μας ενέχει και μία θέση ενάντια σε όλο το φάσμα των εξουσιαστικών σχέσεων και αξιών που διέπουν την κοινωνία. Δεν υπηρετούμε (καν)έναν μηχανισμό που πρεσβεύει σχέσεις ανισότητας, ιεραρχίας, επιβολής κι υποταγής. Ο στρατός, μία δομή άρρηκτα συνυφασμένη με την ύπαρξη και τη λειτουργία του έθνους-κράτους και του καπιταλισμού, είναι βασικός πυλώνας παραγωγής και αναπαραγωγής της εξουσίας και των επίπλαστων διαχωρισμών.
Οι αξίες αυτού του εχθρικού για εμάς κόσμου δεν περικλείονται μόνο εντός των στρατοπέδων και δεν επιβάλλονται μόνο στους στρατεύσιμους. Διαχέονται από τους στρατώνες στην κοινωνία, μέσα από μία διαρκή αλληλεπίδραση. Η διαδικασία της «κλήτευσης» και της «θητείας» είναι μία από τις ορατές γεφυρώσεις στρατού-κοινωνίας. Επειδή λοιπόν ο στρατός δεν σταματάει στη θητεία, η στάση απέναντί του δεν μπορεί παρά να είναι ολική, αδιαμεσολάβητη, αδιάλλακτη και διαρκής.
Ολική, γιατί εναντιωνόμαστε στη φιλοσοφία και στο σύνολο των θεσμικών, ιδεολογικών και κατασταλτικών επιταγών που πρεσβεύει ο στρατός και όχι σε μία επιμέρους λειτουργία του. Γι’ αυτό και οποιαδήποτε εναλλακτική μορφή θητείας, οποιαδήποτε συνδιαλλαγή με τις υπηρεσίες του στρατού, οποιαδήποτε απόπειρα «εξυγίανσης» ή εξωραϊσμού ενός δολοφονικού μηχανισμού, αποτελούν για εμάς αδόκιμους όρους άρνησής του.
Αδιάλλακτη, γιατί θεωρούμε πως η άρνηση δεν είναι δικαίωμα που παραχωρείται, αλλά συνειδητή επιλογή εναντίωσης στις προσταγές των στρατοκρατών. Μια στάση που αντικατοπτρίζει τη θέση μας και για κάθε απελευθερωτικό αγώνα. Η σύγκρουση με τον πολιτισμό της εξουσίας, τους προστάτες της και τη βία των μηχανισμών της αποτελεί προϋπόθεση για την ατομική και κοινωνική απελευθέρωση. Παράλληλα, η γενικευμένη απελευθερωτική κοινωνική αντιβία, απεγκλωβισμένη από πασιφιστικά αδιέξοδα, αποτελεί αναπόσπαστο τμήμα –κι όχι αυτοσκοπό– της διαδικασίας του μετασχηματισμού της κοινωνίας.
Αδιαμεσολάβητη, γιατί δεν προσδοκούμε κανενός είδους προβολή από τους μηχανισμούς του θεάματος και τους χειραγωγικούς φακούς των Μ.Μ.Ε. Θεμελιώνουμε και απλώνουμε κάθε μας κίνηση, με γνώμονα τις οριζόντιες κοινωνικές σχέσεις, τα κινήματα αντίστασης και αλληλεγγύης, τους δρόμους και τις γειτονιές. Γι’ αυτό κι αρνούμαστε τον κόσμο των εικόνων, τον κόσμο των διαμεσολαβήσεων, τον κόσμο του οργανωμένου ψεύδους.
Διαρκής, γιατί θεωρούμε πως όσο θα υπάρχουν έθνη-κράτη, όσο θα υπάρχουν τάξεις, καθεστώτα και ηγέτες, όσο θα υπάρχουν πλαστές διακρίσεις, αντιπαλότητες και ανταγωνισμοί, άλλο τόσο θα υπάρχει και ο στρατός. Μέχρι λοιπόν την οριστική κατάργηση της εκμετάλλευσης ανθρώπου από άνθρωπο, μέχρι την οριστική κατάργηση της κρατικής οργάνωσης των κοινωνιών, οι αρνήσεις μας κι οι αγώνες μας θα είναι αδιάκοποι και παρόντες.
Συλλογικά…
…γιατί ο ίδιος ο χαρακτήρας της κλήτευσης φέρει το στοιχείο της εξατομίκευσης. Το αυστηρά ατομικό χαρτί της κατάταξης διαχωρίζει τους στρατεύσιμους από την κοινωνία και από οτιδήποτε συνέχει τις ζωές τους, προκειμένου να γίνουν κοινωνοί της στρατοπεδικής ζωής. Αρνούμαστε συλλογικά, επιδιώκοντας να σπάσουμε αυτόν τον διαχωρισμό εν τη γενέσει του, ακυρώνοντας την ψευδή ατομική όψη του καλέσματος και θέτοντας, μέσω της ίδιας της επιλογής μας, τον συλλογικό και κοινωνικό χαρακτήρα της κίνησής μας. Προτάσσοντας την αλληλεγγύη, την αλληλοβοήθεια και τη συλλογική αντίσταση απέναντι στις κατασταλτικές μεθόδους των ποινικών διώξεων και της οικονομικής αφαίμαξης, μίας νέας κατασταλτικής στρατηγικής του ελληνικού κράτους για χάρη της οποίας ο στρατός αποτέλεσε την πρωτοπορία. Πολύ πριν διευρυνθεί η οικονομική λεηλασία της κοινωνίας, το ΥΠ.ΕΘ.Α μαζί με το ΥΠ.ΟΙΚ. επέβαλαν υπέρογκα διοικητικά πρόστιμα σε όσους δεν παρουσιάζονται στο στρατό, ανεξαιρέτως. Στην καπιταλιστική κρίση, το ελληνικό κράτος κοστολογεί με 6.000 ευρώ την «έλλειψη πατριωτισμού» των νέων και το «εθνικό καθήκον» συγχωνεύεται πλέον στα εκκαθαριστικά σημειώματα των Δ.Ο.Υ. …
Έθνος – Κράτος – Στρατός: ένα βαλς για τρεις
Τα έθνη αποτελούν φαντασιακές κοινότητες των καπιταλιστικών κοινωνιών. Παρά το ότι προπαγανδίζονται ως εγγενή και προαιώνια συστατικά της ανθρώπινης φύσης, στην πραγματικότητα μετρούν λιγότερο από δυόμιση αιώνες ζωής. Μέχρι τον 18ο αιώνα, η λέξη έθνος –όπου και εφόσον υπήρχε– αποτελούσε έναν ασήμαντο έως και υποτιμητικό όρο για μικρές κοινωνικές ομάδες ανεξαρτήτου καταγωγής, γλώσσας ή θρησκεύματος.
Με τη σημερινή τους έννοια πρωτοεμφανίστηκαν στα τέλη του 18ου αιώνα (στην εποχή της αμερικάνικης και της γαλλικής επανάστασης), υποχρεώνοντας τις ανθρώπινες κοινότητες να οριοθετούνται εδαφικά και να ομογενοποιούνται ως προς τα χαρακτηριστικά τους (πολιτισμικά, γλωσσικά, θρησκευτικά κ.ά.). Χρησίμευσαν τόσο για την ανατροπή των παλαιών αυτοκρατοριών, όσο και για την εγκαθίδρυση της αστικής τάξης στο τιμόνι του σύγχρονου κράτους, διαιωνίζοντας την καταπίεση και τη διαίρεση των «από κάτω». Κατά τόπους, όπως και στην Ελλάδα, χρειάστηκε να δημιουργηθούν ποταμοί αίματος και βουνά οστών για την εξάλειψη ή την αφομοίωση των «άλλων» και των «διαφορετικών». Σε αυτήν τη διαδικασία, οι στρατοί είχαν και έχουν τον πρώτο λόγο.
Ο εθνικισμός, μία ιδεολογία που επιχειρεί να ταυτίσει την πολιτική με τον εθνοκεντρισμό, αποτελεί κατά βάση κρατική και καπιταλιστική πρόταση˙ ένα δοκιμασμένο και επιτυχημένο εργαλείο των κυρίαρχων για τον αποπροσανατολισμό και την καθυπόταξη των καταπιεσμένων. Τα αδιανόητα δεινά που προξένησε στην ανθρωπότητα μόνο κατά τη διάρκεια του 20ου αιώνα (όπως οι ναζιστικές θηριωδίες ή οι διάφορες αιμοσταγείς δικτατορίες σε πολλά κράτη παγκοσμίως), βαφτίζονται ως «ακρότητες κάποιων νοσηρών εγκεφάλων», υποκρύπτοντας ότι για την εξουσία οι νοσηροί εγκέφαλοι και οι υποστηρικτές τους δεν αποτελούν «άκρο», αλλά ξεκάθαρη συστημική επιλογή, με τον στρατό πάντα έτοιμο να την υπηρετήσει. Κάτι που στις μέρες μας έχει αρχίσει να γίνεται ξανά έντονα αντιληπτό…
Στρατός: Προστάτης του έθνους και του κράτους – Εχθρός των κοινωνιών
Ο ελληνικός στρατός -όπως και κάθε στρατός- είναι μία δολοφονική και κατασταλτική μηχανή. Ένας συγκεντρωτικός πυλώνας κρατικής βίας, χωρίς τον οποίο οι κυρίαρχες οικονομικές και πολιτικές ελίτ θα ήταν καταδικασμένες.
Ιδεολογικά, αποτελεί κομβικό πεδίο συγκρότησης και διάχυσης μιλιταριστικών και εθνικιστικών αξιών. Αξίες που μέσω της υποχρεωτικής θητείας βρίσκουν πρόσφορο έδαφος, ώστε η στρατοκρατική παιδαγωγική να ενισχύει τη θέση της στην κοινωνική συνείδηση. Η σιδηρά πειθαρχία στις εξευτελιστικές εντολές μίας απαρέγκλιτης ένστολης ιεραρχίας, εμβαθύνει την υποταγή στην κοινωνική και ταξική ιεραρχία μίας άνισης κοινωνίας. Η αυστηρή ομοιογένεια σε εξωτερική εμφάνιση και συμπεριφορά καλλιεργεί το μίσος ενάντια σε καθετί διαφορετικό. Η πατριαρχία, με όλες τις σεξιστικές και μισαλλόδοξες εκφάνσεις της, νομιμοποιεί την ανεκδιήγητη ανωτερότητα και την τυραννία του αντρικού φύλου και της σωματικής δύναμης. Και, φυσικά, ο εθνικιστικός παροξυσμός, με όλα τα συνεπακόλουθα εθνορατσιστικά μίση και τα σοβινιστικά φληναφήματα που λατρεύουν την κρατική εξουσία και τον δεσποτισμό (η ακροδεξιά και η ναζιστική ρητορεία δεν θα μπορούσαν να βρουν καλύτερο καταφύγιο…). Είναι ο ίδιος ο εθνικισμός που δε βρίσκει κανέναν ηθικό ενδοιασμό στο να βυθίζει στη σιωπή ή να σκυλεύει τους εκατοντάδες φαντάρους που αυτοκτόνησαν (και συνεχίζουν να αυτοκτονούν) στα ελληνικά στρατόπεδα.
Όλα αυτά συνθέτουν έναν εξουσιαστικό πολιτισμό που αντιμάχεται φύσει και θέσει καθετί απελευθερωτικό. Κι όλα αυτά συνθέτουν ένα διαχρονικό μωσαϊκό που εξηγεί για ποιο λόγο αρνούμαστε με τη σειρά μας να υπηρετήσουμε αυτόν τον πολιτισμό, φύσει και θέσει…
Το προφίλ ενός δολοφόνου…
Στο ελληνικό κράτος, η ιστορία του στρατού είναι βαμμένη με το αίμα εκατομμυρίων ανθρώπων προς όφελος της εγχώριας άρχουσας τάξης και των διεθνών συμμάχων της. Ο ρόλος του στρατού -ιδίως στα πρώτα 150 χρόνια της ύπαρξης του ελληνικού κράτους- είναι κομβικός και πολυσήμαντος. Καμία κυβέρνηση (βασιλική, μοναρχική, φασιστική ή δημοκρατική) δεν μπόρεσε να σταθεί δίχως τη στήριξη ή έστω την ανοχή του στρατού. Αναρίθμητες στάσεις και πραξικοπήματα (με διασημότερη τη χούντα του ’67-’74), εκθρονίσεις και ενθρονίσεις ηγετών, καθοριστικές παρεμβάσεις σε πολιτικές αποφάσεις, επεκτατικοί πόλεμοι, εθνοκαθάρσεις αλλά και αδυσώπητη εσωτερική καταστολή εξεγέρσεων, εργατικών και κοινωνικών αγώνων, όπως επίσης και θανατικές ποινές, στρατόπεδα συγκέντρωσης αντιφρονούντων, εξορίες σε ξερονήσια και βασανιστήρια. Σε παραλληλία, συμμαχίες και συνεργασίες με ξένους στρατούς, ένταξη στη λυκοφιλία του ΝΑΤΟ και ενεργός συμμετοχή σε διάφορες στρατιωτικές επεμβάσεις προς εξυπηρέτηση, ανταπόδοση και αλισβερίσια ευρύτερων γεωστρατηγικών συμφερόντων (Ουκρανία 1919, Κορέα ’50, Γιουγκοσλαβία ’90, Αφγανιστάν 2003, Λιβύη 2011 κ.ά.). Χωρίς να ξεχνάμε τον διαρκή πόλεμο ενάντια στα εξαθλιωμένα μεταναστευτικά ρεύματα, που οι ίδιοι οι στρατοί προκαλούν, με δολοφονίες, συλλήψεις, βασανισμούς και εγκλεισμούς μεταναστών σε στρατόπεδα συγκέντρωσης στα θαλάσσια και χερσαία σύνορα του κράτους.
Ο ελληνικός στρατός υπήρξε το πιο κυνικό εργαλείο κατάκτησης, διατήρησης και διαχείρισης της εξουσίας, εδραίωσης της καπιταλιστικής μηχανής μέσω της καθυπόταξης των «από κάτω» και εν τέλει εχθρός και όχι προστάτης της κοινωνίας. Δεν πρόκειται να προσφέρουμε κανενός είδους υπηρεσία στους δυνάστες του παρελθόντος και πρωτίστως ενός πολύ κρίσιμου παρόντος…
Η κρίση ως «εθνικό» γεγονός: μία χρήσιμη διαστρέβλωση
Μία από τις πιο ξεκάθαρες ιδεολογικές επιλογές της εξουσίας για τη διαχείριση της σημερινής κρίσης είναι η εθνοκεντρική αφήγηση της τελευταίας. Η καπιταλιστική κρίση –μία διαδικασία βίαιης λεηλασίας, εξανδραποδισμού και εκπειθάρχησης των «από κάτω» σε διάφορα κράτη κι όχι μόνο στο ελληνικό– παρουσιάστηκε εξαρχής από την πολιτική και οικονομική εξουσία ως «εθνική συμφορά και δοκιμασία». Με μία φωνή, η ελληνική άρχουσα τάξη, τα ΜΜΕ, η ΕΕ, ακόμα και οι οικονομιστές τεχνοκράτες του ΔΝΤ, έσπευσαν εξαρχής να διατρανώσουν ότι «η κρίση χτυπάει τους Έλληνες» και όχι οι έλληνες και ξένοι κυρίαρχοι τους φτωχούς (ντόπιους και μετανάστες). Ως αποτέλεσμα, έχουμε μία γενικευμένη αναβίωση και όξυνση του εθνικισμού τόσο σε ιδεολογικό επίπεδο, με τα εθνικά ιδεώδη να αποτελούν τη βάση σχεδόν κάθε επιχειρηματολογίας (δίχως να εξαιρούνται οι «αντιμνημονιακές φωνές της αριστεράς»), όσο και σε πολιτικό επίπεδο, με κυβερνήσεις «εθνικής σωτηρίας» (με την πρώτη να έχει πρωθυπουργό έναν τραπεζίτη) και ακροδεξιά ή ναζιστικά μορφώματα να κατοχυρώνονται θεσμικά και να διαμορφώνουν την πολιτική ατζέντα.
Ως εκ τούτου, ο εθνοκεντρισμός καθορίζει τις κοινωνικές/ταξικές σχέσεις με διάφορους τρόπους. Από τη μία, επιβάλλει χυδαίες και πλαστές κοινότητες εθνικού χαρακτήρα: «όλοι οι έλληνες» υποφέρουν, ανεξάρτητα αν κάποιοι υποφέρουν πεθαίνοντας, ενώ άλλοι «υποφέρουν» πλουτίζοντας στις πλάτες των υπολοίπων. Από την άλλη, αποξενώνει τους «από κάτω» μεταξύ τους και υπονομεύει τα άπλωμα της αλληλεγγύης: «η κρίση χτυπάει όλους τους έλληνες», ακόμα και αν κάποιοι έχουμε περισσότερα κοινά με τα εκατομμύρια των ανέργων και λεηλατημένων (π.χ.) της ισπανικής ή ιταλικής επικράτειας, από ό,τι (π.χ.) με τους έλληνες βιομήχανους και εφοπλιστές.
Και εν τέλει, στρέφει την οργή των καταπιεσμένων από τις ανώτερες τάξεις στις δικές τους: τα φτωχότερα και πιο εκμεταλλεύσιμα στρώματα, οι μετανάστες, γίνονται οι νέοι «εθνικοί εχθροί» (για να ακολουθήσουν ύστερα κι άλλες κοινωνικές ή αντιστεκόμενες ομάδες) που είτε μπαίνουν στο περιθώριο του κάδρου της κοινωνικής κρίσης είτε δαιμονοποιούνται με διάφορα τεχνάσματα, όπως με το ναζιστικό ιδεολόγημα της συλλογικής ευθύνης.
Οι δηλώσεις του υπουργού οικονομικών το 2011 έθεταν τα νέα ήθη μιας λεηλατημένης κοινωνίας: «βρισκόμαστε σε πραγματικό πόλεμο», θολώνοντας -πολλές φορές εθνικοποιώντας- το ποιος επιτίθεται σε ποιον. Κι όταν ο κοινωνικός/ταξικός πόλεμος προπαγανδίζεται ως «εθνικός», τότε η κοινωνία καλείται από τον ίδιο της τον εχθρό να «στρατευθεί» στις γραμμές του και ο μιλιταρισμός προωθείται ώστε να αποτελέσει το βασικότερο χαρακτηριστικό της.
Μιλιταρισμός: συνταγή καταστολής, εκπειθάρχησης και ελέγχου της κοινωνίας
Η πολεμική διάσταση της κρίσης έχει από πλευράς συστήματος έναν ευσεβή πόθο: μία κοινωνία υποταγμένη και συστρατευμένη στις άνωθεν εντολές, έτσι ακριβώς όπως προστάζουν οι πολιτικοί άρχοντες και τα ΜΜΕ. Ένας «πόλεμος όλων εναντίων όλων» που γίνεται ολοένα και περισσότερο «πόλεμος μεταξύ των φτωχών» (και εις υγείαν των αφεντικών). Οι ορδές των αστυνομικών σωμάτων σε δρόμους και πλατείες, τα επίσημα και ανεπίσημα τάγματα ασφαλείας των θιασωτών του ναζισμού, το κυνήγι των μεταναστών, τα στρατόπεδα συγκέντρωσης, οι φράκτες και τα κάγκελα σε σύνορα και γειτονιές, ο γενικευμένος φόβος που επιβάλλεται, οι προσταγές πολιτικών και ΜΜΕ για «πίστη» και «υπακοή» μπροστά στο σκηνικό θανάτου που οι ίδιοι στήνουν. Όλα αυτά, σε συνδυασμό με μία ακμάζουσα αποδοχή που διεκδικεί η σωματική ισχύς, η πειθαρχία, ο σωβινισμός, η πνευματική φτώχεια και η μιζέρια της ομοιομορφίας σε ένα κομμάτι του πληθυσμού, αποτελούν στιγμιότυπα του νέου κοινωνικού μοντέλου που προωθείται. Ο στρατός δε θα μπορούσε παρά να έχει κεντρικό ρόλο στο μοντέλο αυτό, καθώς αποτελεί ο ίδιος λειτουργικό πρότυπο ενός τέτοιου κόσμου. Η στρατευμένη κοινωνία είναι η πρόταση ενός βάρβαρου συστήματος, μπροστά στον κίνδυνο μιας εξεγερμένης κοινωνίας που θα το αμφισβητήσει.
Συστημική κρίση και στρατός
Οι ενδογενείς κρίσεις και αντιφάσεις του κρατικού/καπιταλιστικού μοντέλου διαμορφώνουν ένα περιβάλλον ρευστότητας και συστημικής αστάθειας το οποίο εντείνει τον πόλεμο -με όλα τα μέσα- προς τους «από κάτω». Ο στρατός ήταν ανέκαθεν υπερασπιστής της κυριαρχίας και πολέμιος των αγώνων για κοινωνική απελευθέρωση. Κανένα σημάδι δεν δείχνει ότι ο ρόλος αυτός θα αλλάξει στη σημερινή κρίση. Απεναντίας…
Το νέο πολεμικό δόγμα του στρατού: εσωτερική καταστολή και αστυνόμευση
Ο καπιταλισμός, φτωχοποιώντας τις κοινωνίες των δυτικών κρατών, δεν τρέφει ψευδαισθήσεις: τα κράτη δεν κινδυνεύουν πλέον μόνο από άλλα κράτη, αλλά και από τις απελευθερωτικές εξεγέρσεις των ίδιων τους των υπηκόων. Έτσι, οργανώνουν τους πολέμους τους όχι μόνο εκτός των συνόρων τους, αλλά και εντός. Συστημικές διεργασίες όπως η έκθεση του ΝΑΤΟ «Urban Operations 2020» («Στρατιωτικές Επιχειρήσεις σε Αστικό Έδαφος») είναι ενδεικτικές.
Ο «ουδέτερος» και «αμυντικός» ελληνικός στρατός, λοιπόν, εδώ και χρόνια αναβαθμίζει και οργανώνει τη θεσμική και επιχειρησιακή του συμβολή στην καταστολή των «εσωτερικών εχθρών», στο πλάι αστυνομικών σωμάτων κάθε είδους. Η «Νέα Στρατηγική Αντίληψη του ΝΑΤΟ 2020» δίνει καθοριστικές κατευθύνσεις στους εθνικούς στρατούς και τη μιλιταριστική ιδεολογία του παρόντος και του μέλλοντος. Στο στόχαστρο των στρατοκρατών προστίθενται -εκτός των «εξωτερικών εχθρών»- οι λεγόμενες «ασύμμετρες απειλές» που οφείλονται σε «κοινωνικές αντιπαραθέσεις», «οικονομική δυσπραγία», «έξαρση της μετανάστευσης», «περιβαλλοντικές καταστροφές» και «κλιματικές αλλαγές» εντός των κρατών του ΝΑΤΟ. Στην ουσία, ο ελληνικός στρατός (που ήδη σε συνεργασία με τον Frontex αστυνομεύει και εξοντώνει μετανάστες στα σύνορα ή συμμετέχει ως επιτιθέμενη ή κατοχική δύναμη σε άλλα κράτη) προετοιμάζεται για να συμμετάσχει στην καταστολή των αγώνων και των ανθρώπων εντός της ελληνικής επικρατείας, μαζί με την ελληνική αστυνομία, τον ευρωπαϊκό στρατό (Eurogendfor) και τις μικτές μονάδες του ΝΑΤΟ που εδρεύουν σε κάθε κράτος της «συμμαχίας» (Battle Groups-Σχηματισμοί Μάχης).
Υπέρ πίστεως και… αστικής τάξης
Η πολεμική βιομηχανία είναι ένας από τους μεγαλύτερους και πιο κερδοφόρους τομείς του καπιταλιστικού συστήματος. Οι στρατοί έχουν πρωταγωνιστικό ρόλο στη συσσώρευση, τη ροή και την καταστροφή κεφαλαίων, στη δημιουργία και το ξεπέρασμα των κρίσεων (όπως στην παγκόσμια οικονομική κρίση του 1929, η οποία ξεπεράστηκε μόνο μέσω της ενεργοποίησης της πολεμικής βιομηχανίας και το ξέσπασμα του Β’ Παγκόσμιου Πολέμου), στον πόλεμο και την ειρήνη: οι εξοπλισμοί, τα λειτουργικά έξοδα, οι βιομηχανίες όπλων και οπλικών συστημάτων στήνουν έναν χορό κολοσσιαίων οικονομικών μεγεθών που καθορίζουν τόσο τη δημοσιονομική πολιτική των κρατών, όσο και ορισμένες απίστευτα κερδοφόρες αγορές του ιδιωτικού κεφαλαίου.
Ο ελληνικός στρατός είναι ενδεικτικό παράδειγμα: σε περίοδο καπιταλιστικής ανάπτυξης είχε κεντρικό ρόλο στην οικονομία και την παραοικονομία με διαχείριση δεκάδων δισεκατομμυρίων ευρώ (επισήμως τουλάχιστον), εντελώς δυσανάλογων συγκριτικά με το σχετικά περιορισμένο ΑΕΠ ενός μικρού κράτους της ΕΕ, όπως και με τους περιβόητους «κινδύνους» που είχε να αντιμετωπίσει. Ενώ, σήμερα, ο «προστάτης» μίας υπό πτώχευση κοινωνίας λειτουργεί για να προστατεύει και να ενισχύει τα εγχώρια αφεντικά της, είτε μέσω ευρύτερων γεωστρατηγικών επιλογών (όπως η ΝΑΤΟϊκή ανακατανομή της λυβικής οικονομίας μετά την πτώση του καθεστώτος Καντάφι και οι κυπριακές ΑΟΖ) είτε μέσω της εφαρμογής νεοφιλελεύθερων επιταγών για τη δομική του ανασυγκρότηση.
Οι στρατηγικές αυτές αλληλοτροφοδοτούνται διαρκώς με τις νεο-εθνικιστικές και μιλιταριστικές ιδεολογίες που προωθούνται εν μέσω κρίσης. Επιπλέον, είναι χαρακτηριστικό ότι αυτή η σχέση δεν περιορίζεται μόνο εντός των συνόρων: ο ελληνικός στρατοκρατισμός (όπως και ο αντίστοιχος κάθε άλλου έθνους) δεν ενισχύεται μόνο από τον ελληνικό εθνικισμό αλλά και από τους «αντίπαλους». Και όλοι μαζί ενισχύονται και αλληλοτροφοδοτούνται εις βάρος των κοινωνιών σε κάθε κράτος και σε κάθε έθνος…
Οι αρνήσεις μας είναι οι ζωές μας
Στην εποχή που διανύουμε, είναι ζητούμενο για τους «από κάτω» να γενικεύσουν τις αρνήσεις τους συνολικά αλλά και προς κάθε επιμέρους σημείο της τυραννίας των «από πάνω». Η δική μας άρνηση παίρνει ενεργητική θέση, όχι μόνο στο παρόν αλλά και στο μέλλον. Δεν θα μπορούσαμε ποτέ να στραφούμε ενάντια στους «από κάτω», ενάντια σε ανθρώπους που βρίσκονται ή θα βρεθούν στους δρόμους της εξέγερσης, ενάντια σε ανθρώπους καταπιεσμένους ή εξαθλιωμένους (ντόπιους ή όσους απλά έτυχε να γεννηθούν στην άλλη πλευρά ενός συνόρου), ενάντια σε ανθρώπους που μεταναστεύουν ή λιμοκτονούν από τις επιλογές της κυριαρχίας. Δεν θα μπορούσαμε ποτέ να περάσουμε στην πλευρά του ταξικού και κοινωνικού μας εχθρού: του κράτους και του καπιταλισμού. Γι’ αυτό και θεωρούμε εξίσου αδιανόητο οι καταπιεσμένοι να στηρίζουν τα οργανωμένα ένοπλα σώματα των καταπιεστών τους, να βρίσκονται δηλαδή στις γραμμές των πραγματικών τους εχθρών. Ο στρατός, η αστυνομία και κάθε μιλιταριστική γκρούπα είναι μηχανισμοί των κυρίαρχων. Τα σύνορα είναι ματωμένες χαρακιές στο σώμα του πλανήτη.
Η γενίκευση των κοινωνικών αρνήσεων βρίσκεται ακόμα στην αρχή και θα εντείνεται όσο οι καταπιεσμένοι γνωρίζουν καλύτερα τους εαυτούς τους, την τάξη τους και τους πραγματικούς τους εχθρούς, αλλά και παραπέρα, όσο οι καταπιεσμένοι παίρνουν θέση στο πεδίο του κοινωνικού/ταξικού αγώνα. Ήδη, κάποιες πρώτες κινήσεις ανιχνεύουν τις δυνατότητές τους: η διευρυμένη κοινωνική απειθαρχία σε κάθε ληστρικό μέτρο, οι μαζικές αρνήσεις πληρωμών, η οξυμένη συγκρουσιακότητα στους δρόμους απέναντι στους προστάτες του άδικου, η μεγέθυνση της κοινωνικής αποστροφής σε κόμματα και διαμεσολαβητές, η ενίσχυση των ριζοσπαστικών και ακηδεμόνευτων εγχειρημάτων, οι οριζόντιες συνελεύσεις εργαζομένων και ανέργων, το άπλωμα της αλληλεγγύης, της αλληλοβοήθειας και της αυτοοργάνωσης σε κοινωνικές και πολιτικές δραστηριότητες και μέσα στις γειτονιές. Και αυτά είναι μόνο η αρχή.
Δύο κόσμοι σε σύγκρουση
Ως αναρχικοί-αντιεξουσιαστές, δεν εντάσσουμε τους εαυτούς μας σε καμία επίπλαστη κοινότητα και δεν καθοριζόμαστε από εθνικές αυταπάτες. Αντιθέτως, διεκδικούμε τον αυτοκαθορισμό μας με βάση τις ατομικές και κοινωνικές επιλογές μας, τους αγώνες μας και τις αξίες της ελευθερίας, της ισότητας και της αλληλεγγύης. Τα σώματά μας δεν είναι αναλώσιμα υλικά για καπιταλιστικούς σχεδιασμούς, δεν είναι υπολογίσιμα μεγέθη σε καμία μεγάλη ή μικρή εθνική ιδέα, δεν είναι πιόνια κανενός στρατοκράτη, δε συγκροτούν καμία ομοιόμορφη μάζα, δεν υποτάσσονται σε «άνωθεν εντολές», δεν περιφράσσονται σε κανέναν στρατώνα. Αντιθέτως, λειτουργούν αδιαχώριστα από τη σκέψη μας, τις ιδέες μας, τη συνείδησή μας, τους αγώνες μας, για μία κοινωνία ελευθερίας και όχι μία κοινωνία φυλακή, για μία κοινωνία ίσων απέναντι σε ίσους και όχι για μία κοινωνία αρχηγών και ιεραρχίας, για μία κοινωνία κοινοτήτων και όχι ιδιοκτητών. Απεχθανόμαστε την εξατομίκευση και την αγελοποίηση, τη χειραγώγηση, την αλλοτρίωση και τον κανιβαλισμό, τις διαδικασίες που η εξουσία λατρεύει για να πλάθει χρήσιμους υπηκόους. Δε θα μπορούσαμε λοιπόν να διαθέσουμε τους εαυτούς μας σε κανέναν στρατηγό, σε κανέναν υπουργό, σε κανένα έθνος, σε καμία πατρίδα, στον κόσμο της εξουσίας.
Ο κόσμος μας είναι εκείνος της αλληλεγγύης, της αυτοοργάνωσης, των αντιστάσεων και των αντιδομών. Ένας κόσμος ελεύθερης δημιουργικότητας και έκφρασης, ζωντανών διαδικασιών και κοινωνικών σχέσεων, οριζόντιων συνελεύσεων σε πλατείες, γειτονιές, αμφιθέατρα και καταλήψεις. Στους στρατώνες ας κλειστούν τα αφεντικά, οι στρατοκράτες και οι φασίστες.
ΔΕΝ ΕΙΜΑΣΤΕ ΤΡΟΦΗ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΠΟΛΕΜΟΥΣ ΚΑΙ ΤΟΥΣ ΣΤΡΑΤΟΥΣ ΤΟΥΣ
ΑΣ ΜΗΝ ΥΠΟΛΟΓΙΖΟΥΝ ΟΥΤΕ ΚΑΙ ΣΕ ΕΜΑΣ
Δεκέμβριος 2012
Αλέξανδρος Καρακώστας / Κώστας Καρράς / Δημήτρης Νιώτης / Ζαχαρίας Ουσουλτζόγλου / Λάζαρος Πετράκης
Για να εμφανίσετε και να κατεβάσετε τη συλλογική δήλωση σε pdf, πατήστε εδώ.
Για να εμφανίσετε τη συλλογική δήλωση σε μορφή κειμένου, πατήστε εδώ.